Değişen dünyamızda savaş kavramı da değişmiş ve genişlemiştir. Bu genişlemeden savaşın aktörleri de nasibini almıştır. ”Özel Askeri Şirketler” yazımızda bahsettiğimiz askeri şirket kavramı çatışma sahalarında bulunanların çeşitliliğini artırmıştır. Yazımızda bahsedeceğimiz ”BLACKWATER” kuruluşu da bu şirketlerin başlıca isimlerinden olmuş ve yakın tarihte birçok olayda başrol olmuştur.
BLACKWATER NEDİR?
Blackwater 1997 yılında eski bir Amerikan Deniz Kuvvetleri subayı olan Erik Prince tarafından kurulan özel askeri şirkettir. Şubat 2009’da ”Xe Services” olarak isim değiştiren kuruluş 2010’dan beri ”Academi” olarak hizmet vermekte olup 2014 yılında ise ”Constellis Holding” bünyesine katılmıştır.
1997: Kuruluş
Blackwater Erik Prince ve Al Clark tarafından güvenlik güçleri ve orduya eğitim desteği sağlamak için kurulmuştur. Kurum ilk olarak SWAT ve SEAL birlikleriyle çalışmalarda bulunmuş Ekim 2000’de USS Cole gemisine yapılan bombalı saldırı sonucunda Amerikan hükûmeti ile sözleşme yapan Blackwater sahalarda görev almaya başlamıştır.
1998: Blackwater Eğitim Merkezi
Şirketin kurucusu olan Erik Prince’in North Carolina-Virginia sınırında bulunan 7.000 dönümlük bir araziyi satın almasının ardından 15 Mayıs 1998 tarihinde Blackwater Eğitim Merkezi adı altında 6.000 dönümlük arazi ve 6.5 milyon dolara mal olan tesis kurulmuştur. Tesis içerisinde birden fazla atış poligonu, iç-dış spor salonları, meskûn mahal eğitim alanları, yapay göl barındırmaktadır.
2000-2009: Aktif Yıllar
Blackwater, Amerikan hükûmeti tarafından ilk olarak Afganistan Savaşı sırasında CIA’in bölgede bulunan ve Usame Bin Ladin’in takibinde kullandığı merkezini korumak için kullanılmaya başlanmış. Savaşın ilerleyen kısmında şirket etkin olarak kullanılmaya devam etmiştir. Ağustos 2003’te Irakta bulunan diplomat ve önemli merkezleri koruma sözleşmesi imzalayan Blackwater, hükûmet ile yaptığı sözleşmeler sonucunda 1 milyar doların üstünde gelir elde etmiştir. Irak Savaşı sırasında kullanılan 60 özel şirketten biri olan Blackwater Irak’ın yeni ordusunu ve polis gücünü eğitmiş ve koalisyon gücüne destekte bulunmuştur. Kuruluş sadece savaşlar sırasında kullanılmamış doğal afetlerde yardım ve hükûmetin önemli tesislerini koruma görevi almakta olup özel müşterilerle de çalışan şirket iletişim, petrokimya ve sigorta kuruluşlarına güvenlik, danışmanlık, lojistik gibi hizmetler vermektedir.
Temmuz 2004- Haziran 2006 yılları arasında ABD tarafından yurt dışındaki diplomat ve tesislerin güvenliğini sağlamak için kullanılan Blackwater’ın bu görev için 482 personel kullandığı kayıtlara geçmiştir. Irak, Afganistan, Bosna, İsrail gibi ülkelerde bulunan şirket sadece bu sözleşme için 488 milyon dolar ödeme almıştır. Mayıs 2006’da tekrar aynı görevi alan şirket Iraktaki büyükelçiliğinin güvenliğinin de sorumluluğunu almış ve 1.020 personelini bölgede görevlendirmiştir.
2006-2007 yılları arasında yeni eğitim tesisleri açmaya başlayan şirketin günümüzde Moyock, San Diego ve Salem’de 3 ayrı tesisi bulunmaktadır ve bu tesisler içerisinde poligonlar, spor salonları, eğitim alanları gibi bölümlere sahiptir ayrıca Kabil’de ileri operasyon üssü bulunmaktadır.
16 EYLÜL 2007: Nissour Meydanı Olayı
ABD’nin Irak büyükelçiliği ve diplomatlarının güvenliğini sağlayan Blackwater’ın 16 Eylül 2007 tarihinde ABD Dışişleri yetkililerini taşıdığı konvoyu Nissour Meydanı’na yaklaştığı sırada kendisine yaklaşan bir araca yanlış teşhis sonucu ateş açmış ve araçta bulunan 2 sivilin ölümüne sebep olmuştur. Konvoydan olay yerine atılan göz yaşartıcı bombalar Irak polisi tarafından el bombası sanılmış ve konvoya karşı ateş açılmıştır. Bu ateşe ise konvoydan şiddetli şekilde cevap verilmiş olay sırasında 17 kişi hayatını kaybetmiştir. Olayın ertesi günü Blackwater şirketinin Irak’ta çalışma izni askıya alınmış ve ABD ordusu tarafından yapılan açıklamada Blackwater güvenlik görevlilerinin aşırı ve gereksiz güç kullandığı ifade edilmiştir. Olayla ilgili yapılan FBI soruşturması ile Blackwater şirketi suçlu bulunmuştur.
2009-2010: Xe Services
Nissour Meydanı olayından sonra kötü üne sahip olan Blackwater şirketi kamuoyundaki etkiyi azaltmak için Şubat 2009’da ismini ”Xe Services” olarak değiştirdiğini açıklamış ve CEO koltuğuna Joseph Yorio oturmuştur. Ayrıca Nissour Meydanı olayında hayatını kaybeden üç Irak vatandaşı Ali Kinani, Abrahem Abed Al Mafraje ve Mahde Sahab Naser Shamake adına şirket aleyhine tazminat davası açılmıştır. Dava sırasında ismi artık Xe Services olan eski Blackwater şirketi temsilcileri olayda herhangi bir suç varsa bunun ABD hükûmetine ait olduğunu ileri sürmüşlerdir.
2010-Günümüz: Academi ve Constellis Holding
2010 yılında bir grup yatırımcı tarafından satın alınan Xe Services yeni bir yapılanmaya gitmiş ve ismini Academi olarak değiştirmiştir. 2011 yılında Ted Wright, 2012 yılında ise emekli Tuğgeneral Craig Nixon, Academi’nin CEO görevine gelmiştir. 2014 yılında ise Triple Canopy Academi ve bazı diğer şirketler Constellis Holding çatısı altında birleşmiş ve daha kapsamlı bir güvenlik hizmeti veren kuruluş haline gelmiştir. Yönetim Kurulu başkanlığını Red McCombs’un yaptığı Constellis Holding çatısı altında bulunan şirketler şu şekildedir;
1.Academi
2.Triple Canopy
3.Olive Group
4.Strategic Social
Ülkemizde ismi özellikle PKK ile yan yana geçen şirket eylemleri hakkında çok defa tartışma konusu olmuştur.
