Diller, milletlerin birbirleriyle ilişki kurmasından dolayı -doğal olarak- birbirlerinden etkilenirler. Bunun doğal sonucu, kelime alışverişidir. Özellikle imparatorluk kurmuş milletler, başka milletlerle kelime alışverişi yapar ve onların topraklarını fethederken kelimelerini de fetheder. Fethettikten sonra artık o kelimeye yeni bir söyleyiş verir ve gerekirse yeni anlamlar katar. Nihad Sâmi‘nin belirttiğine göre kelime alışverişinde en önemli şey, o kelimeye milli sesini vermektir. Mesela Türkler, bozkırlardan Anadolu’ya gelirken birçok milletle karşılaşmış ve o milletlerin toprağını fethetmiştir. O milletlerin topraklarını fethedip onlara hükmederken kelimelerini de fethetmiştir. Bunu yaparken kelimeleri aynı şekilde almayıp kendi milli sesini vermiştir ve gerekirse o kelimeye yeni anlamlar katmıştır.
Şimdi dilimizden örnekler verelim:
Çamaşır: Dilimize Farsçadan geçmiş olan bu kelimenin aslı “çâmeşûy”dur.
Efendi: Dilimize Yunancadan geçmiş olan bu kelimenin aslı Yunancada “authentes” ve Rum söyleyişi de “aftendis” tir. Yunanca anlamı ise ”cariyenin sahibidir” ancak dilimizde daha güzel anlamlara da gelmektedir.
Köşe: Dilimize Farsçadan geçmiş bu kelimenin aslı ” gûşe”dir ve bu kelimeye “köşe” keskinliğini veren Türklerdir.
Kestane: Bu kelime, dilimize Yunanca “kastanon” kelimesinden geçmiştir.
Merdiven: Dilimize Farsçadan geçmiş bu kelimenin aslı “neverd-i bâm”dır. Bu kelime bu söyleyişi hemen almamıştır ve önce “merdüvan” sonra “merdüven” ve daha sonra “merdiven” güzelliğini almıştır.
Çarşamba: Bu kelime dilimize Farsçadan girmiş ve aslı “çehar-şenbih”tir. Bu kelime dilimizde sadece gün adı olarak kullanılmamış ve çeşitli kelimelerle deyimler oluşturulmuştur. Örneğin: Çarşamba karısı, çarşamba pazarı, çarşambanın gelişi vb.)
Perşembe: Dilimize Farsçadan girmiş bu kelimenin aslı “penc-şenbih”tir.
Hava: Dilimize Arapçadan girmiş bu kelimenin aslı “hevâ”dır.
Bunlara ek olarak birçok yer, şehir vb. adları da Türkçeleşmiştir. Örneğin “Adriyanapolis”, “Edirne” olmuş, “Aya -Nikola” ise “İnegöl” olmuştur ve bunlar gibi birçok Türkçeleşmiş kelime vardır. Ancak bir anlayış var ki bu millileştirdiğimiz ve fethettiğimiz kelimeleri dilimizden atmak istiyor: Öztürkçecilik.
ÖZTÜRKÇECİLİK
Öztürkçecilik, dilimizdeki bütün yabancı kökenli kelimeleri atarak yerine Türkçelerini koymaktır. Bu anlayış ilk önce güzel gelebilir ancak atılan kelimelerin yerlerine getirilen kelimeler, halkın kullanmadığı veya kullanmayı bıraktığı ya da kendilerinin uydurdukları kelimelerdir. Bu anlayış dili fakirleştirir çünkü bu kelimelerden birini atmak; o kelimeyle kurulmuş bütün deyimleri, atasözlerini, söz gruplarını atmaktır. Yani bir tanecik kelime atarken -aslında- birçok anlam da o kelimeyle birlikte yitip gidiyor. Bu durum dilimizi yıkıma götürür . Bana göre bu “millileşmiş” kelimeleri atmak, bir vatan toprağını atmaya denktir çünkü bu kelimeler vatanın her karışı kadar değerlidir.
Bir zamanlar Atatürk de öztürkçecilik anlayışını desteklemiştir ancak bunun yanlış olduğunu anlayıp bundan vazgeçmiştir ve Güneş Dil Kuramı’nı ortaya atmıştır.
