“Kara delik” olarak adlandırdığımız oluşumun tanımı kısaca çekim alanından dolayı ışık dâhil her türlü maddenin kendisinden kaçmasına olanak vermeyecek kadar kuvvetli çekim alanına sahip, yüksek kütleli kozmik cisimdir. “Kara” denmesinin sebebi ışık yaymamasıdır. Işığın bile kaçmasına izin vermeyen madde nasıl ışık saçabilir ki? Uzayda kapladıkları yer sıfır hacim olarak kabul edilir. Bunun sebebi “tekillik” özelliğinde olmalarıdır. Görüntü olarak küreye benzerler, bu görüntüyü almalarının sebebi az önce bahsettiğim “tekillik” denilen bir noktaya yoğunlaşmış olmaları ve bu noktaya yoğunlaşırken bir de “olay ufku” denilen çapa sahip olmalarıdır. Sıfır hacimli kabul edilmelerine rağmen bu kürenin hacmini durumu somutlaştırmak amacıyla kullanabiliriz. Kara delikler yıldızların maddesel olarak içeri çökmeleri sonucu oluşurlar. Her yıldız son raddesine geldiğinde kara deliğe dönüşmez, kütlelerine göre bu süreç iki durumla sonuçlanabilir: Ak cüceye dönüşebilirler veya sonradan kara delik olacak nötron yıldızına dönüşürler.
Peki bu kara delikler bize ne kadar yakındalar, bunları nasıl gözlemliyoruz? Dünyaya en yakın kara delik içinde bulunduğumuz galaksinin merkezinde 8 kilo parsek uzaklıktadır (yaklaşık 2.5e+14 km). Bir kara delik ilk görüntülendiğinde yıl 2019 idi. Bizden uzaklığı 53-55 milyon ışık yılı ve Messier 87 galaksisinin merkezindedir. Daha sonrasında “derin, süslü karanlık oluşum” anlamına gelen “Powehi” adı verilmiştir. Fotoğrafın oluşumu yıllar sürmüştür ve bir fotoğraf makinesiyle şık diye çekilmedi elbette. Bu fotoğraf dünyanın çeşitli yerlerine yerleştirilmiş radyo teleskoplarının (Olay Ufku Teleskobu) eş zamanlı topladıkları verilerinin birleştirilmesi sonucu üretildi. Birçok teleskop kullanılmasının sebebi tek teleskobun çözünürlüğünün düşük olmasıdır, tek teleskobu geliştirmek yerine birçoğundan toplanan verileri birleştirmek daha faydalı bir işlem olmuştur. Fotoğrafta gördüğümüz merkezdeki karartı kara deliğimiz, etrafındaki sarı-turuncu renk ise kara deliğin yörüngesindeki toz ve kayaların kütle çekimi etkisinde birbirlerine sürtünmeleri sonucu etrafa yaydıkları ısı ve ışıktır. Ayrıca kara deliğin bize göre arkasındaki ışığın o düzlemde kırılması sonucu deliğin etrafında saçılmasından dolayı görüntüde deliğin etrafında halka şekli oluşmuştur.
Ayrıca ufuk açıcı minik bir bilgi daha vermek isterim. Bu çekilen fotoğraf aslında kara deliğin 55 milyon yıl önceki hâli! Evet yanlış okumadınız, 55 milyon yıl. Çünkü kara delikten çıkan dalgaların dünyamıza ulaşması aramızdaki mesafeden dolayı 55 milyon yıl aldı. Biz de o dalgaları saptadık. Acaba Powehi şimdi ne yapıyordur diye düşünürseniz muhtemelen bizim fotoğrafını çektiğimiz hâliyle benzerdir çünkü uzun yıllar boyu varlıklarını sürdüren cisimlerdir.
