“Kim demiş bir kadın küçük şeydir. Bir kadın belki en büyük şeydir.”
1. Dünya Savaşı sonunda, Osmanlı Devleti’nin de yenik sayılmasıyla İtilaf Devletleri ile 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalanmıştır. Bu antlaşmanın 7. maddesine göre, İtilaf Devletleri güvenlikleri için tehlikeli gördükleri stratejik yerleri işgal edebileceklerdi. İtilaf Devletleri bu maddeye dayanarak daha önce aralarında yapılan gizli antlaşmalara göre hiçbir haklı sebep olmadan Osmanlı Devleti’nin topraklarını, işgal etmeye başlamışlardı.
Önce 15 Mayıs 1919’da Yunanistan İzmir’i, Fransa; Maraş, Urfa, Antep, Adana, Mersin, Dörtyol’u, İtalya da Antalya, Kuşadası, Fethiye, Bodrum, Marmaris, Konya’yı işgal etmiş, türlü bahanelerle, bazen bahane de göstermeksizin bu faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. İstanbul Hükümeti’nin çaresizliğine rağmen, böyle bir tablo karşısında, Türk milleti topyekûn bir mücadeleye girişmiş; adına da Millî Mücadele/ İstiklal Harbi/ Kurtuluş Savaşı denilmiştir.
Böylesine çok zorlu şartlar altında bile Türk kadınları erkeklerden geri kalmamış; ruhlarının derinliklerinden gelen vatan, millet, hürriyet aşkıyla düşmanla mücadele etmişlerdir.
ŞERİFE BACI
Milli Mücadele’nin en önemli kadın kahramanlarından olan Şerife Bacı, İnebolu’daki cephanelerin Ankara’ya götürülmesinde, çocuğu ve kağnısıyla, zorlu kış şartlarına rağmen canla başla görev aldı.
Cephanelerin ıslanmaması için battaniyesini cephaneye saran, bir yandan bebeğinin de donmaması için çaba gösteren bir kahraman…
HALİME ÇAVUŞ (KOCABIYIK)
soldan üçüncü Halime Çavuş...
Kastamonu doğumlu olan ve anne-babasının karşı çıkmasına rağmen Kurtuluş Savaşı’na katılan Halime Çavuş, Kurtuluş Savaşı’nda erkek kılığına girmiş, saçını kazıtmış, kimseye de kadın olduğunu söylememiştir. Mühimmat taşımada görev alan Halime Çavuş, düşmanın ateş açması sonucu ayağından sakatlanmış bir kadın kahraman…
HALİDE ONBAŞI (ADIVAR)
Kurtuluş Savaşı sırasında bizzat cephede Mustafa Kemal’in yanında yer alan Halide Edip Adıvar, asker olmamasına rağmen rütbe almış, ardından gösterdiği başarılar sebebiyle “Savaş Kahramanı” sayılmıştır. Halide Onbaşı, 1919’da İstanbul halkını ülke işgaline karşı harekete geçirmek için ateşli konuşmalar yapmıştır. Halide Edip Adıvar, Anadolu Ajansı’nın kurulmasında da etkin bir isimdir, gazetecilik de yapmıştır. 1950 yılında ise milletvekili olmuştur.
ÇETE EMİR AYŞE (ALİYE)
Emir Ayşe, Yunan askeri Aydın’a doğru geldiğinde iki arkadaşı ile birlikte Menderes’in diğer tarafına geçmeye çalışırken arkadaşlarının kayıktan düşüp boğulması sonucunda geri dönmüş, Çanakkale’de hayatını kaybeden eşinden kalan tek hatıra olan elmas küpelerini bozdurup kendine bir tüfek alarak dağa çıkmıştır. “Çete Emir Ayşe”, böylece Yörük Ali Efe’ye katılmış ve Aydın’ın kurtuluşuna kadar Yunanlarla savaşmış bir kadın kahraman… Çete Emir Ayşe, İstiklal Madalyalı bir kadın kahraman.
FATMA SEHER ERDEN (ERZURUMLU KARA FATMA)
1888 yılında Erzurum’da dünyaya gelen Fatma Seher Erden (Erzurumlu Kara Fatma), Subay Dervişlerden Ahmet Bey ile evlendi ve Balkan Savaşı’na katıldı. I. Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’nde kendi ailesinden kadınlarla birlikte savaşan Fatma Seher Erden (Erzurumlu Kara Fatma), eşi Binbaşı Ahmet Bey Sarıkamış’ta şehit olunca memleketi Erzurum’a dönmüştür.
1919’daki kongre günlerinde, Mustafa Kemal ile görüşebilmek için Sivas’a giden Erzurumlu Kara Fatma, Milis Müfreze Komutanı olarak batı cephesinde görevlendirildi. İstanbul’da silah ve adam kaçırma faaliyetlerinde bulundu, İzmir’de de görev aldı. Çoğu kadınlardan oluşan birliği ile düşmanları püskürten bir Milli Mücadele kahramanı.
NEZAHAT ONBAŞI (NEZAHAT BAYSEL)
70. Alayın simgesi haline gelen, Mustafa Kemal ve İsmet Paşa’nın da dikkatini çeken bir kadın kahraman: Nezahat Onbaşı (Nezahat Baysel). Albay Hafız Halit Bey’in küçük kızı. Daha dokuz yaşındayken babası ile birlikte cepheyle tanıştı; 12 yaşına kadar üç yıl boyunca cephelerde babası ile birlikte mücadele etti (Annesi veremden vefat etmişti). Nezahat Onbaşı (Nezahat Baysel); Geyve Savaşı, Konya İsyanı, I. ve II. İnönü Savaşları, Sakarya ve Gediz Muharebeleri’nde görev aldı.
TAYYAR RAHİME
Adanalı Rahime Hanım, 1920’de Kurtuluş Savaşı’na katıldı; Fransızlarla çarpıştı. Milli mücadelenin erken dönemlerinde sadece keşif ve kundakçılık görevleri gerçekleştiren Tayyar Rahime, daha sonra çarpışmalara da katıldı.
Ateş hattında kalan iki arkadaşını korumak için ileriye atıldığında şehit olan kahraman bir Türk kadını…
HAFIZ SELMAN İZBELİ
Kastamonu’daki ilk kadın meclis üyesi olan Hafız Selman İzbeli, Kastamonu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Kadınlar Kolu kurucularından. Kurtuluş Savaşı sonrasında Kastamonu’daki kadınları toplayan Hafız Selman İzbeli; asker için çorap, fanila ördürüp cepheye göndermişti. Hafız Selman İzbeli, “Cumhuriyet Kadını” olmakla övünen, savaştan sonra da yeni baştan Türkçe harflerle okuma-yazmayı öğrenen bir kahramandı. Milletvekilliği teklifini de başını açamadığı için kabul etmemişti.
GÖRDESLİ MAKBULE
Gördesli Makbule, 15 Mayıs 1919’daki Yunan işgali nedeniyle kocası Halil Efe ile birlikte Türk çetelerine katılmış; Yunan kuvvetleriyle çıkan çatışmalarda görev almıştır. Kocayayla baskınında geri çekilen silah arkadaşlarına cesaret vermek için öne atılınca şehit olan, Milli Mücadele’nin kadın kahramanlarından.
