Veblen Mallar
Thorstein Veblen tarafından yaratılmış bir teoridir. İnsanların her zaman ekonomik olarak rasyonel davranamayacağının kanıtı niteliğindedir. 2008 Küresel finansal krizinin başlıca sebeplerinden birisi olarak kabul edilir. Toplum ve ekonomik davranışların yeniden incelmesini ve yapılandırılması için kendimizden başlayarak herkese bu soruyu yöneltmemiz gerekir.
“Ben bu ürünü neden alıyorum ? “
Günümüzde sıkça karşılaştığımız bir durum aslında… ihtiyacımız olmayan şeyleri “gösterişçi tüketim” doğrultusunda almamız. Normal bir talep eğrisini ele alırsak ürün veya hizmetin fiyatı arttıkça talep azalmaya başlar. Veblen mallarda durum tam tersidir eğer ürünün fiyatı artarsa talep artmaya devam edecektir. Bu genellikle lüks tüketim ürünlerde görülür ve ihtiyaçlarla hiçbir alakası yoktur. Belli bir grup bunu statü göstergesi ve reklam için kullanır. Her ne zaman ki fiyat düşmeye başlar o zaman talep de azalmaya başlar. İşte insanın ekonomik olarak rasyonel karar veremediği durumlardan yalnızca birisidir.
Veblen Malın Özellikleri
- Lüks ürünlerdir.
- Yüksek gelirli kişilere hitap eder.
- İhtiyaçlardan çok statü ön plandadır.
- Fiyatı artıkça talep artar. Fiyarı azaldıkça talep azalır.
1857-1929 yılları arasında yaşamış olan Thorstein Veblen acaba teorisinin günümüzde ne kadar doğru işlediğini görse nasıl tepki verirdi? . Özellikle milenyumla birlikte teknolojinin ve tüketim çılgınlığının top noktaya ulaşmış olması gelecekte bundan kaynaklı yeni küresel krizleri doğurur mu ?
Gini Katsayısı Nedir?
Gini katsayısı 0-1 arasında bir değerle ifade edilir toplumdaki gelir eşitsizliğini göstermek ve anlamak için kullanılan ölçeklerden yalnızca bir tanesidir. Eğer bir toplumun gini katsayı değeri 0’a ne kadar yakın olursa gelir eşitsizliğinin o kadar az olduğunu görürülür. Yaratıcısı Corrda Gini’dir.
OECD’nin -38 üyeli- verilerine göre Türkiye 2023 yılında 0,41 puanla gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu 3. Ülke olmuştur. Listenin ilk basamağında 0,48 puanla Kosta-rika bulunmaktadır.
Gelir dağılımının en adil paylaşıldığı ülke 0,22 puanla Slovakya 0,248 puanla da Slovenya’dır.
https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.htm adresine giderek diğer 34 ülkelerinin de puanlarını görebilirsiniz.
Haftaya “Stagflasyon ve Enflasyon” yazılarında görüşmek üzere.
