Cinsiyet Farkının Zekâ Üzerindeki Etkisi
Zekâ her dönemde insanların dikkatini çekmiş ve üzerinde sürekli düşünülmüş bir kavramdır. Geçmişte ve günümüzde farklı yaklaşımlarla zekânın birçok tanımı yapılmıştır ve literatürde çok sayıda farklı tanımı bulunmaktadır. Kimi uzmanlar zekâyı algılama, muhakeme, yargılama, planlama, problem çözme, soyut düşünme, dil becerileri ve öğrenme kavramlarını kullanarak tanımlamaktadır. En genel tanımıyla zekâ, zihinsel işlevlerin bütünüdür.
Zekâ Nasıl Belirlenir
Yapılan araştırmalara göre zekânın genetik etkisi %75 iken çevresel faktörler de %25 civarındadır. Fakat genetik her zaman etkili değildir. Çünkü genlerin eksprese olma seviyesi her zaman farklıdır. Sinir hücrelerinin bağlantılarının gelişiminde deneyim ve çevresel faktörler de etkilidir.
Kadın ve Erkek Beyninin Farkı
Zekâ kavramı, tarihsel bağlamda en çok tartışılagelmiş kavramlardan biri olmuştur. Zekâ kavramının farklı bilim adamları tarafından, çeşit çeşit yorumlanması bu konuda bir uzlaşmanın olmadığını ortaya koymuştur.
Kadınların ve erkeklerin zekâ seviyesinin aynı olduğunu mu yoksa farklı olduğunu mu düşünüyorsunuz? Farklı olduğunu düşünüyorsanız hangisinin üstün olduğunu düşünüyorsunuz? Son olarak ebeveynlerinizden hangisinin daha zeki olduğunu düşünüyorsunuz?
Yapılan bir araştırmada 224 katılımcıdan, ebeveynlerinin IQ puanlarını 55 ila 145 puan arasında tahmin etmeleri istenmiştir. Katılımcılar, çoğunlukla babalarının daha yüksek IQ puanı alacaklarını tahmin etmişlerdir. Bu konuyu inceleyen bazı bilim insanları, cinsiyet farklılığının zekâ puanlarını etkilemediği yönünde düşünürken bazı bilim insanları ise erkeklerin IQ testlerinde kadınlardan daha yüksek puan aldıklarını ortaya koymuşlardır. Erkekler toplumumuzda eğitim, araştırma, iş ve daha birçok konuda daha başarılıdır. Bu da “g” faktörü ile tanımlanan karmaşık problemlerle baş edebilme ve problemlere çözümler üretme becerilerini arttırmaktadır. IQ testleri de bir çeşit problem testi olduğu için IQ testlerinde erkeklerin kadınlardan üstün olmaları bununla açıklanabilir. Yaşadığımız yüzyılda da bu konularda daha başarılı olmak cinsiyetler arasındaki farkı oldukça açıyor. Kadın ve erkek beyninin fizyolojisine baktığımızda ise elle tutulur bir fark bulamıyoruz. Ama yapılan MRI sonuçlarında ”sulcus” ve ”gyrus”ların genel olarak erkeklerde daha fazla olduğu görüntülenmiştir. Bunların fazla olması da erkekleri pozitif yönden etkilemiştir. (Sulcus ve gyruslar beynin dış yüzeyinin alanını arttırır. Bu da gri madde miktarının artmasını sağlar.)
Beynimiz histolojik olarak iki farklı bölümden oluşur. Biri gri madde, diğeri beyaz maddedir. Bu maddelerin kadın ve erkeklerdeki toplam hacmi her zaman erkeklerde üstün çıkmaktadır. Şimdi beyaz ve gri maddenin ne olduğuna değinelim.
Beyaz Madde (Beyaz Cevher)
Beyaz maddenin (ya da beyaz cevherin) temel işlevi beynin farklı alanlarını birbirine bağlayan yollar oluşturmaktır. Miyelinli ve miyelinsiz sinir liflerinden, nörogliyalardan ve bol miktarda kapillerden oluşur. Zaten miyelinli liflerin çok olmasından dolayı beyaz renktedir. Genel olarak beyaz madde hızlı işleme ile ilişkilendirilir.
Miyelin: Bir sinir hücresinin aksonunu çevreler ve iletimin hızlanmasını sağlar.
Gri Madde (Gri Cevher)
Gri cevher; beyin ve beyincikte, dış kısımda yer alır. Bu nedenle serebral korteks (kabuk) olarak da adlandırılır. Gri madde beyinde bilgi işlemeden sorumlu bölgedir. Burada üretilen sinyaller gri maddenin diğer alanlarına veya duyusal alanlara gider. Çıkan sinyaller çoğu zaman motor bölgeleri harekete geçirerek vücudun temel faaliyetini yönetir. Gri madde daha çok kişisel yetenekler ile birlikte bellek, dikkat, algısal idrak, düşünce, dil ve şuur konusunda rol oynuyor.
Bilim Ödülü Alan Kadın Sayısı Çok Az
2017 Eurostat verilerine göre Avrupa Birliği ülkelerinde yaklaşık 18 milyon bilim insanı ve mühendisin yüzde 59’u erkek. Kadınların oranıysa sadece yüzde 41. Erkekler daha çok yüksek ve orta yükseklikte teknoloji üretiminde temsil ediliyor. Bu alanda çalışan erkeklerin kadınlara oranı yüzde 83. Diğer hizmet sektörlerinde bu oran daha dengeli, yüzde 55 erkeğe karşın yüzde 45 kadın.
Dünyadaki tüm araştırmacıların yalnızca yüzde 28’i kadın. 1903’te ödül alan Marie Curie’den bu yana yalnızca 17 kadın fizik, kimya veya tıp alanında Nobel Bilim Ödülü alırken bu sayı erkeklerde 572. Marie Curie’den itibaren dememin sebebi Marie Curie’den öncesinde Nobel Bilim Ödülü’ne kadınların aday dahi gösterilmemesidir. Nobel komitesi 1903 yılındaki Fizik Nobel Ödülü’nde de Marie Curie’nin çalışmalarını göz ardı etmiş ve sadece eşi Pierre Curie ve Henri Becquerel aday gösterilmiştir. Ancak Pierre Curie bu olaya büyük bir tepki gösterip ödülü Marie Curie olmadan almayacağını söyleyince Marie Curie aday gösterilmiştir.
Kadının Bilimdeki Yeri
Kadının bilimle olan ilişkisinin felsefî temelleri incelendiğinde tarih boyunca kadın-bilim ilişkisini engelleyen pek çok faktör olduğunu görüyoruz. Bunlardan en etkilisi de ayrıcalıklı konumunu yitirmek istemeyen egemen erkeklerin yaklaşımlarıdır. Antik Çağ’ın şekillendirilmesinde fikirleri ile etkin rol oynadığına inanılan Platon (M.Ö. 427-347), “Bir barbar değil, bir Yunanlı; bir tutsak değil, özgür; bir kadın değil, bir erkek olarak yaratıldığım için tanrıya şükrediyorum.” demiş ve erkek olarak dünyaya gelmesinin çok değerli olduğunu vurgulamıştır. Asırlar sonra bile, kadınlara yönelik olumsuz bakışın halen geçerliğini koruduğunu özgürlük savunucusu pek çok filozofun görüşleri açıkça yansıtmaktadır. Bunlardan biri olan ve “uygarlığın eleştirmeni” olarak adlandırılan Jean Jacques Rousseau bile, ”Kadın, erkeğe eşit olarak yaratılmamıştır, kadının bunu bilmesi ve buna katlanması gerekir.” ifadesiyle kadınların toplumda ikincil konumda olduklarını vurgulayıp erkeklerin daha üstün gördüğünü belirtmiştir. Bunun gibi birçok düşünür ve filozofun daha, kadınlar hakkında insanları şaşırtan ifadeleri bulunuyor.
*Bu yazı bir makale değildir. Herkesin anlayabileceği bir dille yazılmıştır.
*Bu yazının tümü bir topluluk dergisinde yayımlanmak üzere tarafımdan yazılmış olup, baskı görebilme korkusu üzerine yayımına onay verilmemiştir.
Kaynak
-Oxford Academic
- Eurostat
-The Toylor& Francis Online/The Journal of Social Psychology (K. V. Petrides,Adrian Furnham &G. Neil Martin)
-Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
