Bir girişim fikriniz var ve bu alanda bir marka oluşturmak istiyorsunuz ya da henüz küçük bir işletmesiniz ve işletmenizi büyütüp kârınıza kâr katmak istiyorsunuz. İşte bu yolda atmanız gereken ilk adım markalaşmak olmalıdır. Peki marka nedir?
Marka yalnızca kalabalık bir pazarda sizi diğerlerinden ayıran isim, logo ve slogandan ibaret değildir. Markanız insanların sizinle etkileşimde bulunabildiği her yerde sizin hakkınızdaki izlenimleri ve düşünceleridir. Bunlar sizin kontrolünüzde olurken kontrolünüz dışında da olabilir. Buraya kadar yazdıklarımı insanlarla da bağdaştırabilirsiniz. Aslında hepimiz birer markayız. Hepimizin bir adı, sureti, ismi, tarzı, albenisi ve iletişim şekli var ve bu farklılıklar sayesinde insanlar üzerinde farklı farklı izlenimler bırakıyoruz. Aynı şekilde, işletmelerin de insanlar tarafından algılanma biçimlerini etkileyen ve insanlar üzerinde farklı izlenimler bırakan isimleri, logoları, sloganları, renkleri, yazı tipleri ve itibarları vardır. Markanızı genişletirken tutarlı olmalı ve tutarlılığınızı sürdürmelisiniz. Bu tutarlılık ise markanızın insanlar üzerinde uyandırmak istediği duyguları belirlemekle başlıyor aslında.
Tabii ki sıfırdan öne çıkan bir markayı oluşturmak kolay bir iş değildir. Markanız nasıl görünmeli? İnsanlar markanız hakkında ne hissedecek? Hedef kitlede bir yankı uyandıracak mı, uyandıracaksa nasıl bir yankı uyandırabilir? Bu sorular markalaşma yolunda daima olarak karşınıza çıkacaktır.
İster bir iş fikriniz olsun ister mevcut markanızın temelini oluşturmak isteyin, işte işletmeniz için güçlü bir marka kimliği oluşturma hakkında bilmeniz gerekenler:
Hedef Kitlenizi ve Rakiplerinizi Araştırın
Markanız hakkında henüz herhangi bir karar vermeden önce pazardaki potansiyel müşterilerinizi ve potansiyel rakiplerinizi araştırın ve inceleyin. Bunu yapmanın birçok yolu vardır:
- Ürün veya sunduğunuz/sunacağınız hizmet kategorisini Google üzerinde aratarak piyasadaki ana ve yan rakiplerinizi analiz edebilirsiniz.
- Potansiyel müşterilerinizle ilgili alt dizinleri inceleyebilir, forumlardaki konuşmalarını ve ürün/hizmet hakkındaki önerilerini dikkate alın.
- Hedef kitlenizdeki insanlarla görüşün ve hangi markaları tercih ettikleri hakkında bilgi toplayın.
- Hedef kitlenizdeki insanların takip ettikleri ve alıcı oldukları sosyal medya hesaplarına ve sayfalara göz atın.
- Çevrim içi ve çevrim dışı pazarda insanların bir ürün/hizmet alırken nelere dikkat ettiklerini inceleyin.
Araştırmanız ilerlerken şu noktaları not almaya dikkat edin:
- Ulaşmanızın en kolay olduğu kitle kim? (Ürünlerinizi en kolay sattığınız kitle bu kitledir.)
- Piyasadaki en dişli rakipleriniz kimler? (Piyasadaki en köklü ve bilindik markalar bunlardır.)
- Hedef kitlenizin ilgi alanları ve üslubu ne? (Hedef kitlenizin ilgisini en çok çekenler ve dikkatlerini çeken konuşma tarzı ne?)
İlerlemenizdeki en önemli basamak bu basamaktır. Çünkü bu süreç markanızın öncelikli olarak neye odaklanması gerektiğini ve rakiplerinizden nasıl sıyrılacağınızı belirleyecek olan basamaktır.
Odak Noktanızı ve Kişiliğinizi Belirleyin
Markanız özellikle başlangıçta herkese hitap edemez. Odak noktanızı bulmanız ve markanızı oluştururken bunu göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Markanızın odak noktası ve vurgusu hakkında düşünmenizi sağlayacak bazı sorular ve markalaşma alıştırmaları örnekleri şunlardır:
Konumlandırma İfadeniz Nedir?
Konumlandırma, piyasadaki iddianızı oluşturan kısa birkaç cümledir. Bu, markanız hakkında doğru soruları cevaplamanızı ve sloganınızı oluşturmanızı sağlayacaktır.
Markanızı İlişkilendirdiğiniz Kelimeler Nelerdir?
Marka oluşturmanın bir yolu da markanızı bir kişi gibi düşünmektir. Nasıl biri olurdu? Müşterilerinizin ilgi duyacağı kişilik nedir? Bu soruları cevaplamak markanızın sosyal medyada, görsel ve yazılı alanlarda konuşma tarzının nasıl olduğu hususunda bilgilendiricidir.
Hangi Metaforlar veya Konseptler Markanızı Tanımlıyor?
Markanızı bir metafor olarak düşünmek (kişileştirmek) markanızın sahip olmasını istediğiniz özelliklerini belirlemek açısından size yardımcı olacaktır.
Markanıza Bir İsim Belirleyin
Başlamak istediğiniz iş türüne göre markanızın adının çok önemli veya önemsiz olduğunu söyleyebilirsiniz. Başta da söylediğim gibi markanızın kişiliği ve saygınlığı markanızın adından daha önemli bir yer tutuyor. Ancak henüz küçük bir işletme olduğunuzu unutmamalısınız. Markanızın adı bu noktada yapmanız gereken ilk büyük taahhüt olmalı. İsminiz logonuzdan etki alanınızı, pazarlamanızdan ticari marka tescilinize kadar neredeyse her şeyinizi etkileyecektir. Taklit edilmeyecek ve pazardaki diğer markalarla karıştırılmayacak bir isim belirlemek sizin için daha önemlidir.
Sloganınızı Belirleyin
Dikkat çekici bir slogan markanızın değeri açısından en önemli şeylerden biridir. Ancak tabii ki bu süreçte yeni pazarlama yöntemleri geliştirecek ve benimseyeceksiniz. Yani demek oluyor ki süreç boyunca sloganınızı istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz. Bunun en güzel örneği Pepsi olabilir. Pepsi geçtiğimiz on yıl içerisinde 30 slogan değiştirmiş. Güçlü bir slogan kısa, akılda kalıcı ve güçlü bir izlenim bırakır.
Markanızın Rengine ve Yazı Tipine Karar Verin
Markanızın adını ve sloganını belirledikten sonra bunları renkler ve yazı fontları ile desteklemelisiniz.
Doğru Renkleri Seçmek
Tüketicilerin kafalarını karıştırmamak adına sizi diğerlerinden ayırabilecekleri renkleri seçmelisiniz. Ancak renkler yalnızca markanızın görünümünü tanımlamaz. Aynı zamanda doğru renk seçimleri ile müşterileriniz üzerinde yaratmak istediğiniz etkiyi bırakmanıza ve müşterilerin duygularını harekete geçirmenize de olanak sağlar.
Renk psikolojisi tam olarak bir bilim dalı olarak görülmese de yaptığımız seçimler konusunda büyük rol oynuyor.
Örneğin mavi renk güvenilir bir izlenim bırakırken yeşil renk sağlığa uygun imajını veriyor.
Unutmayın renklerinizi seçerken seçtiğiniz renklerin siyah ve beyaz arka planlar üzerinde nasıl duracağını görmelisiniz.
Doğru Yazı Tipini Seçmek
Tam bu noktada renklerden sonra en önemli şey seçeceğiniz yazı tipidir. İki farklı yazı tipi seçerek birini internet sitenizdeki başlıklar diğerini ise paragraflarda kullanabilirsiniz.
SOYUT: GOOGLE CHROME
Soyut logoların genellikle açık bir anlamı yoktur çünkü gerçek dünyada herhangi bir şey ile kolayca bağdaştıramadığımız şekillerden ve renklerden oluşurlar.
Soyut logoların en iyi yanı alt anlamlar taşımalarıdır. Sizin aklınızda logoya yüklediğiniz anlam ile müşterinin logoyu gördüğünde aklında oluşan anlam farklı olabilir.
MASKOT: WENDY’S
Maskot logolar genellikle bir karakterin suratından yapılırlar. Markanıza ruh verirler. Ama unutmayın ki maskot logolar bazı alanlar dışında günümüzde fazla rağbet görmüyorlar. Fakat siz kasıtlı olarak markanıza retro bir imaj vermek istiyorsanız maskot logo tasarımları sizin için ideal olacaktır.
AMBLEM: STARBUCKS
Amblem logolar genellikle daire formunda olurlar ve şık, dolu bir görüntü için yazı ve resim ile kombine edilirler. Fakat eğer tasarım çok karmaşık olursa yaratmak istenilen etkiyi yaratamayabilirler. Fakat doğru tasarlandığında kolayca akılda kalıcı bir logo oluşturabilirsiniz.
LETTERMARK: IBM
Lettermark logolarda, markanızın ya da şirketinizin adının sessiz harfleri yazılır. Eğer markanızın ya da şirketinizin adı 3 ya da daha uzun harften oluşuyorsa lettermark logo tercih etmek isteyebilirsiniz, özellikle de sessiz harflerin birleşimi şık görünüyorsa.
İKON: TWİTTER
İkon logolarda markanız görsel bir metafor ile tasvir edilir. Soyut logonun aksine ikon logolar ürün hakkında bilgi verirler. (Örneğin Twitter’ın kuş logosu “tweets” (cıvıldama) kelimesinin görseli.)
Henüz yeni kurulan bir marka olarak, markanızın yalnızca logodan oluşmaması gerekiyor. Fakat hâlâ tam olarak nasıl bir logo istediğinizden emin değilseniz ikon logo ile wordmark logoyu bir arada kullanmak en doğru tercih olacaktır.
WORDMARK: FACEBOOK
Wordmark logolar markanızın adını, rengini ve yazı fontunu görsel bir kimliğe dönüştürür. Wordmark logolar ile ilgili tek sorun kare formatının içine oturmamalarıdır.
Fakat bu problemi wordmark logonuzun yanında bir de ikon logo kullanarak ya da wordmark logonuzun ilk harfini ikon logoya dönüştürerek kolayca çözebilirsiniz, tıpkı Facebook’un F harfi ile yaptığı gibi.
KOMBİNASYON: MCDONALD’S
Her logo tipine özgü belli başlı kısıtlamalar olduğu için birçok logo birkaç stilin kombinasyonu sonucu oluşuyor.
Yeni bir marka olarak yapabileceğiniz en iyi şey wordmark bir logo ya da başka bir logo seçmek yerine birkaç logonun kombinasyonu ile ortak bir logo oluşturmaktır. Bu sayede marka adınızı merkeze koyarken aynı zamanda da göze hitap eden bir logo oluşturabilirsiniz. Örneğin McDonald’s tam boy wordmark’ının sığmadığı yerde ikonik M harfinin logosunu kullanıyor.
Markalaşma Çalışmalarına Başlayın ve Büyüyün
Bir markayı sıfırdan kurarak bir yerlere getirmek yalnızca logo ve slogan bulmak ile bitmiyor. İnternet siteniz için seçtiğiniz temadan müşteri hizmetleri için yaptığınız pazarlama çalışmalarına ve müşterilerinize ürünlerinizi paketleyip kargolama şeklinize kadar her şey markanız ile uyum içinde olmalıdır.
Daha fazla müşteriye ulaştıkça markanızı şekillendirmeye ve geliştirmeye, dahası hedef kitleniz ile nasıl iletişim kurmanız gerektiğini öğrenmeye devam edeceksiniz. Unutmayın marka oluşturmak bir adım değil, bir süreçtir.
Fakat bu süreçte unutmayın ki insanların sizin markanıza yaklaşımının nasıl olacağı konusunda hiçbir zaman %100 kontrole sahip olamazsınız.
İstediğiniz kadar müşteri kitlenizi doğru yönde yönlendirin, harika bir ilk izlenim yaratın ya da istediğiniz üne kavuşun, her bir bireyin aklındaki bakış açısını istediğiniz gibi yönlendirme gücüne sahip olmadığınızı unutmayın.
Tek yapmanız gereken atacağınız her adımda yapabildiğinizin en iyisini yaparak hedef müşteri kitleniz üzerinde olabildiğince iyi bir izlenim yaratmaktır. İşte bu noktada şanslısınız çünkü başlamak için gerekli bilgiye, kaynağa ve araçlara sahipsiniz.